Sporcuların ve vücut geliştirme alanına yönelen birçok kişinin, egzersizlerinin yanında takip ettikleri diyet programlarının yaşattığı en büyük sorunların başında günlük protein alımı yer alır. Protein, kas yapısının geliştirilebilmesi adına temel faktör olduğundan diyetin içeriğinde yoğun olarak protein olması gerekir. Ancak çoğu zaman günlük olarak gerekli olan protein miktarının karşılanması yoğun tempo içerisinde mümkün olamayacağından, birçok kişi takviye edici gıdalara yönelerek protein alımı yönünden ortaya çıkan açığı protein tozlarıyla kapatmayı tercih eder.
Hemen Protein Tozu Ürünlerini Keşfet! >
Günümüzde protein tozları çok sayıda firma ve marka ile piyasada yer alırken, kullanıcılar kendileri için uygun olan alternatifi günlük diyet programını şekillendirmekte kullanırlar. Beslenme programını desteklemede oldukça avantajlı ürünler olan protein tozları, doğru bir şekilde kullanıldığında sağlık için faydalı ve vücut geliştirmede oldukça etkili ürünler. Ancak protein tozu kullanımının, ürünün işlenmiş olmasına bağlı olarak bir takım yan etkileri olabileceği gerçeğini de görmezden gelmemek gerekir. Hatalı ve kontrolsüz kullanımla baş gösteren bu yan etkiler nelerdir ve bu yan etkilerle karşılaşmamak için neler yapmak gerekir inceleyeceğiz.
Protein tozu hakkında
Whey adı verilen protein tozu, peynir altı suyunun toz haline getirilmesi ile oluşur. İçeriğinde yüksek oranda protein ihtiva eden bu madde, kullanıcının kas kütlesinin gelişmesini hızlandırmak amacıyla işlenerek hazırlanır ve ambalajlanır. Ürün sıvı içeceklerle ve besinlerle karıştırılarak tüketilir. Bilhassa antrenman öncesinde ve sonrasında kullanıldığında hızla emilen whey proteini, kas dokusunun iyileştirilmesi ve yeni kas dokularının oluşturulmasına rol oynar. Kimi kullanıcılar ise sabah uyandıktan hemen sonra protein tozu karışımını içerek güne başlar ve bu sayede güne enerjik bir başlangıç yaparlar. Whey haricinde sütten elde edilen bir de kazein proteini vardır. Kazein proteini ise vücutta daha yavaş emildiğinden daha çok uyku öncesinde kullanılır ve böylelikle uykuda geçen süre boyunca vücudun protein ihtiyacını karşılamaya devam etmesi sağlanmış olur.
Protein tozunun yan etkileri nelerdir?
Doping etkisi yaratan bir ürün olmayan ve özellikle vücut geliştirme alanında yoğun olarak kullanılan protein tozu, doğru ve düzenli olarak kullanıldığında kas gelişimi konusunda önemli bir avantaj sağlar. Bu şekilde kullanıldığında da sağlık açısından zararsız hatta faydalı olduğu bilinir. Bilindiği üzere 18 yaşından büyük bir kişinin günlük olarak protein ihtiyacı kendi kilosunun 0.8 katı kadardır. Bu seviye minimum olup, egzersiz yapılması halinde duyulan ihtiyaç artmaktadır. Yaklaşık olarak sporcunun kilosunun 2.2 katına kadar artan bu ihtiyacın karşılanması her zaman doğal besinlerle mümkün olamayacağından protein tozları bu noktada önemli bir görevi üstlenirler. Ancak daha önce de işaret ettiğimiz üzere protein tozunun kullanımında aşırıya kaçmak veya tavsiye edilmeyen yollarla kullanmak genel sağlığa zarar verebileceğinden, kas geliştirmek isterken beklenmedik sonuçlarla karşılaşabilirsiniz.
Genel anlamda birçok protein tozu ürünü güvenli olarak piyasada bulunsa da, ABD Gıda ve İlaç İdaresi’nin onaylamadığı ve düzenlemediği takviye edici gıdalar. Önemli üniversiteler ve laboratuvarlar tarafından ortaya konulan çalışmalarda whey proteinin olumlu yönleri ispatlanmış ancak kimi protein tozlarının ise negatif etkilerini incelemeye yönelik araştırmalar sürmekte. Bunlardan bazıları ise şunlardır;
Kanser olasılığı
Protein tozu üretiminde faydalanılan kaynaklardan birisi olan soya fasulyesinden elde edilen soya proteini, vücutta östrojen hormonlarına benzer rol oynayan fitoestrojenler yönünden zengin olmasıyla bilinir. Soya proteininin belirli bir düzeye kadar kullanımı güvenilir olarak değerlendirilir ancak bu seviyenin aşılması halinde her iki cinsiyette de bir takım kanser türlerinin meydana gelmesi olasılığının arttığı düşünülüyor. Özel olarak bu alanda yapılan araştırmaların bazıları; aşırı düzeyde fitoöstrojenin, göğüs kanserinin ortaya çıkma riskini arttırabildiğini ya da göğüs kanserinin tekrar etme olasılığının artabildiğini ortaya koyuyor. Soya proteinine yönelik bu çalışmaların henüz kesin olarak sonuçlanmadığının da tekrar altını çizmek gerek.
Sindirim problemleri
Sporcular tarafından en fazla tercih edilen protein tozu türleri; whey ve kazein olmak üzere süt ürünlerinden elde edilen proteinler. Süt ürünlerinden elde edilen konsantre ve izolat protein tozları, normal süt ürünlerine kıyasla laktoz açısından daha düşük değerlere sahip olmalarına karşın, laktoz intoleransı olan kişilerin sindirim yönünden sorun yaşamasına neden olabilmekte. Öte yandan hem soya hem de whey protein tozlarının yüksek dozlarda kullanımına bağlı olarak midede ağrı, kabız ve ishal gibi sorunlarla karşılaşılabiliyor.
Metal Zehirlenmesi
Protein tozları, protein kaynaklarının işlenmesi sonucunda elde edilen ürünler olduğundan, içeriklerinde çeşitli bileşenleri barındırırlar. Bu bileşenler arasında genel sağlığa zarar verebilecek unsurların da bulunabileceğine yönelik araştırmalar halen devam ediyor. 2010 senesinde bu alanda yapılan bir çalışmaya göre protein tozu numuneleri üzerinde yapılan testlerde bulaş seviyede de olsa zehirleyici özelliği bulunan ağır metallerin bulunduğu ortaya çıkarılmış. Numunelerden elde edilen verilere göre arsenik, civa, kadmiyum ve kurşun gibi ağır metallerden birisi veya daha fazlasına yönelik testlerde sonuçlar pozitif olarak değerlendirilmiş. Genel sağlık üzerinde, eser miktarda alınsa dahi zararlı etkileri olan bu ağır metaller nedeniyle; şiddetli baş ağrısı, kabızlık, eklem ve kaslarda yorgunluk gibi belirtiler görülebilmekte.
Yağlanmada Artış
Beslenme programına protein tozu kullanmak suretiyle protein takviyesi katmak doğal olarak daha fazla kalori alımı anlamına gelir. Vücuda giren fazla proteinin vücutta doğal haliyle depolanması söz konusu olmadığından, eğer yeterli düzeyde fiziksel aktivite gerçekleştirilmezse, bu fazla protein yağ olarak depolanır. Bu duruma bağlı olarak da vücutta ağırlık artar ve yağlanma ortaya çıkar.
