Spor faaliyetleriyle uğraşan ve faaliyetlerinden tam verim alabilmek adına protein alımını şekillendirebilmek adına protein tozu kullananların aklında sıkça beliren sorulardan birisi de; “protein tozu doping midir” olarak karşımıza çıkıyor. Protein tozu kullanımı sonrasında doping testine tabii tutulmak gerektiğinde sonuç pozitif çıkar mı endişesiyle kafası karışanlar için hazırladığımız yazımızda bu sorunun yanıtını vermeye çalışacağız.
Hemen Protein Tozlarını Keşfet! >
Doğal olarak spor faaliyetlerini kişisel mesleği haline getiren ve bu alandan gelir elde eden kişiler için doping konusu oldukça hassas. Üstelik son dönemlerde vücut geliştirme ve spor faaliyetleri ile ilgili yaşanan büyük gelişmeler sonrasında medyada sık sık karşımıza çıkan protein tozlarına ilişkin iddialar ve haberler kafa karıştırma konusunda şiddetli bir etki göstermekte. Gıda takviyelerine yönelik olarak ortaya çıkan iddialar arasında doping konusunun yer alması ise işaret ettiğimiz üzere spor faaliyetleriyle yakından ilgilenenler için oldukça can sıkıcı.
Doping nedir?
Doping, spor faaliyetleri ile uğraşan kişilerin ortaya koydukları performansı doğal olmayan yollarla arttırmasına verilen isim. Sağlık kuruluşları tarafından tanımlanan resmi tabire göre ise spor faaliyetleriyle uğraşan kişilerin uygun olmayan maddelerden yararlanarak performanslarını arttırmasına doping adı veriliyor.
Sporcular tarafından kullanılması yasak olan bu ürünlerin sadece kuvvet ve direnç arttırıcı olarak tanımlanmaması gerekir. El ve göz koordinasyonunun önem arz ettiği spor dallarında bu gereksinimlerde performans arttıran ilaçların da doping grubuna dahil olması buna bir örnektir. Öte yandan, bir kimyasal maddenin sporcunun kan değerlerinde tespit edilmesi doping kullanıldığı kararının verilmesine neden olmayacağı bilinmeli. Sporcunun kan testi sonucunda kanda tespit edilen madde oranının kuralları ihlal edebilecek seviyede olması sonucunda doping kararı verilir.
Dopingi kim belirliyor?
Doping etkisi yarattığı kabul edilen ve sporcular tarafından kullanılması yasaklanan maddeler, çeşitli spor dallarına göre ayrı ayrı sınıflandırılırlar. World Anti-Doping Association (WADA) uluslararası anlamda ilk sırada gelen kuruluş olma özelliği taşır. Bunun yanı sıra çeşitli spor dallarına göre doping ihlali gerçekleştirenleri tespit etme ve ceza verme için kurulmuş olan komite ve resmi kuruluşlar var.
Protein tozu doping sayılır mı?
Yazımızın odağında bulunan konuyu enine boyuna inceleyeceğimiz ve açıklayacağımız kısıma gelmiş bulunuyoruz. Öncelikle belirtmemiz gerekir ki; protein tozu ya da kreatin benzeri supplement ürünlerinin sporcuların performansları üzerinde arttırıcı etkisi olduğu kesin. Ancak, bu ürünler neredeyse hiçbir spor dalı için doping olarak tanımlanabilir değil. Bugün satışı devam eden takviye edici besinlerin neredeyse tamamının içeriğinde WADA tarafından belirlenmiş olan yasaklı maddeler bulunmaz. Haliyle birçok sporcunun sıklıkla kullanmakta olduğu bu takviye edici gıdaların doping etkisi olmadığı düşünülebilir ancak yine de bir takım negatif sonuçların da ortaya çıkabileceği gerçeğini göz ardı etmemek gerekiyor.
Hangi durumlarda doping testi pozitif sonuç verebilir?
Ele aldığımız üzere protein tozları WADA tarafından doping etkisi yarattığı kabul edilen maddeleri içermezler ancak sıralayacağımız bir takım koşullarda doping testi sonucunun pozitif olması ihtimali bulunabilir:
- İlgili supplement ürününün üretim sürecinde performans arttırıcı etkisi olan bir maddenin içeriğe bulaşması. (çok düşük olasılık)
- İlgili supplement ürününü üreten firmanın kasti olarak ürünün içeriğine performans arttırıcı etkisi olan ilaç ya da anabolik steroid eklemesi. (kaliteli ve bilindik markaların ürünlerinde çok düşük olasılık)
- Kullandığı supplement ürününün bileşenlerini dikkate almayarak ürünü bilinçsizce kullanmaya bağlı olarak doping testinden pozitif sonuç çıkması. (birçok takviye edici gıda ürününde doping etkisi yaratan madde bulunmadığından bu risk oldukça düşük fakat bilhassa yağ yakma amacıyla kullanılan ya da antrenmandan önce performansı arttırmaya yönelik kullanılan ürünlerin içeriklerine dikkat edilmesi gerekir.)
Sonuç olarak, piyasada bugün amatör ve profesyonel sporcular tarafından kullanılan takviye edici gıda ürünlerinde doping etkisi yaratabilecek bir unsur bulunmaz ancak yine de bu ürünleri kullanmayı düşünen profesyonel sporcuların ve herhangi bir nedenle doping testinden geçecek olan kişiler kullanmayı düşündükleri takviye edici gıda ürünün içeriği hakkında kapsamlı bilgi almalılar. Eğer kullanım sürecinde ve sonrasında şüphe uyandıracak bir durum söz konusuysa bu durumda mutlaka bir hekime başvurulması önerilir.
