Bu sorunun cevabını büyükannemizden arkadaşlarımıza, hatta bazı doktor ve profesörlere kadar herkes biliyor. Ve hepsi ortak fikirde. Ve hepsi bu konuda çevresinde protein tozu kullananları yaptığı hatadan çevirmeyi kendine adeta misyon edinmiş. Sorunun ne olduğunu yazının başlığından zaten biliyorsunuz. Aslında başlık koymasam da az önceki tariften sorunun ne olduğunu yine de anlardınız.
-‘Protein tozu sağlığa zararlı mı?’
-‘Evet. Zororloooooo!’
Marketteki yüzlerce çeşit abur cuburun daha tay tay duramayan bebeklere korkmadan yedirildiği, fastfood restoranlarının önünde kuyrukların hiç eksilmediği bir dönemde nasıl oldu da protein tozuna karşı insanlar bu kadar ön yargılı oldu, ilginç..
Hemen Protein Tozu Çeşitlerini Keşfedin! >
Protein Tozu Gerçekleri
Protein tozlarının öcü ilan edilmesinin perde arkasını anlatayım size. Spor salonlarında koşu bandı üzerinde ya da vücut geliştirme şampiyonuyken bir anda hayatını kaybeden insanların ölüm nedenleri hep protein tozları ya da genel anlamda sporcu gıda takviyeleri olarak algılandı. Gerçekteyse bu insanlar başka sebeplerden dolayı yaşamlarını yitirdi. Sağlık kontrolünden geçmeden spor salonuna yazıldı ve yanlış antrenman düzeni nedeniyle hayatını kaybetti. Ya da gerekli kontrolleri yaptırdı ama kader bu ya, eceli onu koşu bandı üzerinde yakaladı. Diğer taraftan vücut geliştirici şampiyon, doktorların hasta insanları tedavi etmek için kullandıkları, halk arasında ‘ilaç’ diye tabir edilen anabolik steroidleri çok çok çok yüksek dozlarda kontrolsüzce kullandığı için maalesef dünyaya gözlerini kapadı.
Protein tozlarının yediğimiz etten, içtiğimiz sütten farklı bir şey olmadığını belirtiyorum. Eğer protein tozu bazı tıp profesörlerinin dediği gibi kalp krizine neden oluyorsa, aynı şeyi peynir de yapabilir. Ya da ne bileyim insanı erkeklikten ediyor, saç döküyorsa yumurta yerken de endişe etmeliyiz.
Protein tozuna takan profesörlerin hekimliklerini yermek benim haddim değil ama sorgulamadan edemiyorum. ‘Protein tozu kalp krizine neden olur’ derken hangi bilimsel çalışmalara dayanarak bunu söylüyorlar. Ben bu iddiayı destekleyen bir araştırmayı kamuoyuyla paylaştıklarını görmedim. Kendi adıma, tabi ki internetten olmak kaydıyla defalarca uzun uzun aradım, taradım fakat protein tozunun kalp krizine neden olduğunu gösteren bilimsel araştırma yok. Aksine karşıma hep protein tozunun sağlığa olan faydalarından bahseden araştırmalara denk geldim. Peki, neden bir bilim adamı ortaya bilimsel dayanağı olmadan böyle bir iddia atıyor. Bence bu konu gündemde olduğu için ve bu sebeple gündeme gelmek için. Bu benim yorumum.
Şimdi kısaca protein tozunun neden olabileceği iddia edilen diğer sağlık sorunlarına değineyim.
Protein Tozu Bilimsel Araştırmaları
Protein tozu sağlıklı bireylerde böbrek sorunlarına yol açmıyor, ancak böbreklerinde sorun olan kişiler için fazla protein almak durumu kötüleştirebilir. Dikkat edin sadece protein tozundan değil, herhangi bir gıdadan protein almaktan bahsediliyor.
Protein tozunda bulunan sistin aminoasidinin karaciğer sağlığı için olumlu etkileri olabilir.
Bağışıklık sistemini kuvvetlendirebilir.
İnsulin hassasiyetini yükseltebilir, kan basıncını ve kötü kolesterolü düşürebilir, kemik yoğunluğunu artırabilir, açlık hissini azaltabilir.
Yine bilimsel çalışmalardan biri protein tozunun içeriğinde bulunan sistin aminoasidinin tümör hücrelerinde üremenin durmasına ve azalmasına neden olduğunu belirtiyor.
Yukarıdaki bilimsel araştırma sonuçlarının kimisi yüksek, kimisi düşük kanıtlara dayanıyor. Yine bahsedilen olumlu etkilerin kimi büyük, kimi küçük derecede etkiyor. Ancak sonuçta hepsi olumlu şeyler.
Protein Tozu Şikayetleri
Protein tozuyla ilgili en sık yaşanan şikâyetler karın ağrısı, hazımsızlık, gaz oluşumu, sivilce, akne, kaşıntı ve alerji problemleridir.
Sınırlı sayıdaki bazı araştırmalar protein tozunun akne belirtilerini artırabileceğini gösteriyor. Bazı kişilerin derisi yağlı bir yapıya sahiptir. Bu da sivilce oluşumunu artırabiliyor. Bu kişiler problemin kaynağının protein tozu olup olmadığından emin olmak için kendilerini gözlemleyebilirler. Bir süre kullanıp, sivilce oluşuyor mu bakabilirler. Eğer oluşuyorsa kullanmayı bıraksınlar. Vücutlarını gözlemlemeye devam etsinler. Sivilceler geçiyor mu, geçmiyor mu? Bu şekilde birkaç kez tekrar etsinler. Eğer her kullanmayı bıraktıklarında durumları düzeliyorsa sorunun kaynağı muhtemelen protein tozudur.
Karın ağrısı, mide bulantısı, hatta kimilerinde meydana gelen baş dönmesi sorunlarının tespitinde de aynı şey yapılabilir. Bazıları protein tozuna çok fazla anlam yüklediği için ilk kullandıklarında psikolojik olarak bu tarz şeyler yaşayabilirler. Bunu en iyi siz anlayabilirsiniz. Belki protein tozunu içmeden önce ya da sonra yediğiniz başka bir şey size dokunmuş olabilir. Belki psikolojik, belki de sorun protein tozundan kaynaklanıyor.. Gözlem yapın.
Laktoz İntoleransı Konusu
Kimilerinin süt ve süt ürünlerine karşı alerjisi olabilir ya da laktoz intoleransı denilen hassasiyetleri vardır. Alerjisi olan kişiler protein tozu kullanımı sonucu kaşıntı, kurdeşen sorunları yaşayabilirler. Laktoz intoleransı olan kişiler sütün dolayısıyla wheyin içindeki laktozu sindiremezler. Neticesinde gaz oluşumu, karın ağrısı, karın guruldaması, ishal gibi problemler olabilir. Bu tarz şeyler yaşarsanız ya az önce yukarıda dediğim gözlemleri yapın ya da doktora gidin.
Aspartama Dikkat
Öte yandan, daha önce günlük protein ihtiyacının büyük kısmının doğal gıdalardan karşılanması gerektiğini birkaç kez belirtmiştim. Yumurta doğal bir besindir ve direk tavuktan sofraya gelir (bu arada marketten aldığımız et, süt, yumurtanın da ne kadar doğal olduğu tartışılabilir). Protein tozları ise neticede işlenmiş gıdalardır. Ham haldeki peynir altı suyu tozu (whey) proteininin tadı kötüdür, acıdır. Suyla karıştırıldığında topaklanma yapar. Bu sebeplerle üretici firmalar içlerine çeşitli aroma ve tatlandırıcılar (aspartama dikkat, içeriyorsa almayın. Asesülfam k, sorbitol, sukraloz olabilir), topaklanmayı önleyici maddeler eklerler. Bu açıdan bakıldığında yumurta kadar sağlıklı olmadığını düşünebiliriz.
Eğer kola içmiyor, bisküvi, cips yemiyor, sadece yaylada otlayan sığırın etini yiyor, sütünü içiyor, sağlığınıza bu kadar dikkat ediyorsanız protein tozu da kullanmak istemeyebilirsiniz. Ancak pek çoğumuzun yediğine içtiğine bu derece dikkat etmediği kesin, istesek bile herkes için pek mümkün değil.
Tüm bunlardan sonra, protein tozu kullanılmasında sakınca yoktur diyebiliriz.
